Ontzamelen & herbestemmen

Ontzamelen en herbestemmen. Het zijn twee termen die regelmatig voorbijkomen bij de MuseumDepotShop. Het zijn ook termen die heel belangrijk zijn voor de MuseumDepotShop.

Ontzamelen is waar het voor de MuseumDepotShop allemaal mee begint. Het proces staat nog in de kinderschoenen. In veel musea is ontzamelen nog niet een integraal onderdeel van collectiebeheer. Dit heeft te maken met de mindset die in vele musea nog heerst, waarbij men van mening is dat het museum zich moet richten op het verzamelen van historische voorwerpen of kunstobjecten, niet het afstoten ervan.

Desalniettemin is de laatste jaren ruimte ontstaan voor een nieuwe aanpak: een waarbij men niet alsmaar de collectie uitbreidt, maar waar men de tijd neemt om te evalueren wat het museum al heeft. Er wordt daarbij vastgesteld wat de kerncollectie van het museum is. Het gevolg daarvan is dat er objecten naar boven komen die eigenlijk geen plek hebben in de collectie van het museum.

Wat doe je als museum met dergelijke ‘afgeschreven’ objecten? Bij voorkeur geef je ze een nieuw thuis: je gaat ze herbestemmen. Hiervoor is de LAMO in het leven geroepen: Leidraad Afstoten Museale Objecten. Dit zorgt ervoor dat de af te stoten stukken eerst een procedure doorlopen die erop toeziet dat er geen wettelijke, ethische of andere bezwaren zijn.

Vervolgens kan je als museum op zoek gaan naar een nieuwe plek voor de ‘ontzamelde’ objecten. Zo worden er wel stukken geschonken aan andere musea. Maar lang niet alles is interessant voor musea. Dat is waar de MuseumDepotShop haar intrede doet in het ontzamelproces. De MuseumDepotShop helpt musea met het herplaatsen van collecties bij mensen thuis. Op deze manier krijgen de objecten een nieuw leven.

Het proces van ontzamelen en herbestemmen van ontzamelde stukken blijft zich ontwikkelen. Ook de MuseumDepotShop is nog steeds in ontwikkeling. Bovendien hebben we nog grootse plannen voor de toekomst. Vind jij het ontzamelen en herbestemmen van collecties interessante materie? Bekijk dan eens de publicatie ‘Collections and Deaccessioning in a Post-Pandemic World’. De publicatie richt zich niet alleen op ontzamelen, maar ook op de veranderingen die musea zullen moeten ondergaan na Covid-19. Ook de MuseumDepotShop heeft een bijdrage geleverd aan dit boek, in de vorm van het hoofdstuk getiteld ‘Repurposing: A Positive Result of Deaccessioning’. Hier lees je meer over de MuseumDepotShop als stichting en kom je meer te weten over onze toekomstplannen.

De publicatie is hier te bestellen, als paperback of in digitale vorm.

Op zoek naar een nieuw huis

De MuseumDepotShop is er voor alle musea. Musea die maar twee af te stoten objecten hebben, musea die een deelcollectie van de hand doen, maar ook musea die hun deuren hebben moeten sluiten en op zoek zijn naar een nieuwe plek voor bijna de gehele collectie. Dat laatste is het geval bij het museum dat wij vandaag mogen aankondigen: het Theo Swagemakers Museum. Dit museum heeft in 2011 haar deuren definitief moeten sluiten. Het museum was geheel gewijd aan het oeuvre van Theo Swagemakers, één van Nederlands bekendste portretschilders uit de twintigste eeuw.

Theo Swagemakers (Tilburg 1898 – Laren 1994) studeerde aan de Académie Royale Beaux Arts te Brussel en de Académie Calarossi te Parijs. In 1929 brak hij door met een expositie van zijn werken in de Galerie Jacob te Parijs waar de Franse staat een werk van hem aankocht. Na zijn studie hield Swagemakers atelier in Amsterdam. Hij vervaardigde hier veel portretten in opdracht, maar daarnaast maakte Theo Swagemakers ook veel vrij werk in de vorm van stillevens, landschappen en zeegezichten.

Swagemakers portretteerde leden van het Koninklijk Huis, kerkvorsten, industriëlen en bankiers, maar ook collega’s, vrienden, zijn vrouw Elly en zijn kind Victor. Als portrettist was hij zeer geliefd en zeer gevraagd: er zijn zo’n elfhonderd portretten van zijn hand bekend. Swagemakers heeft onder andere meerdere portretten van koningin Juliana geschilderd en het staatsieportret van koningin Beatrix.

Het Theo Swagemakers Museum gaf een representatief overzicht van het oeuvre van Swagemakers. Met een collectie van schilderijen, aquarellen en tekeningen schetste het museum een beeld van zijn levenswerk. Na de sluiting in 2011 is hard gezocht naar een nieuwe plek voor de museumstukken, maar het is niet gelukt de collectie in zijn geheel te huisvesten bij een ander museum of een instantie. De MuseumDepotShop helpt graag bij de zoektocht naar een nieuw huis voor het oeuvre van Theo Swagemakers. Een deel van de werken uit het museum zal dan ook beschikbaar gemaakt worden via onze webshop, zodat iedereen die interesse heeft in een werk uit het voormalig Theo Swagemakers Museum de kans krijgt een pareltje aan te schaffen.